Weeshuis Atjeh: Enerverend en leerzaam

Onze voorlopig laatste ochtend in Banda Atjeh hebben we besteed aan een enerverende wandeling naar de Nederlandse begraafplaats in de stad: het Kherkhof. Enerverend, want ongeschonden door dit drukke verkeer komen met al die brommertjes die overal tussendoor racen is echt geen eenvoudige opgave. Zie het als ‘spitsenroeden lopen’.

Op het Kherkhof moeten ongeveer tweeduizend Nederlandse militairen begraven liggen. ‘Strijders der Militaire Willems Orde’ die omkwamen tussen 1870 en de jaren twintig van de vorige eeuw. Nederlandse strijders hielden in die periode diverse ‘expedities’ tegen de opstandige bevolking van Atjeh op het Sumatra van Nederlands-Indie.

De entree is indrukwekkend met in het midden een statige stenen poort en aan weerzijden muren met marmeren plaquettes. Daarin staan de namen van gesneuvelden. Automatisch glijden onze blikken erlangs: je wilt toch weten of er geen naamgenoot van je tussen ligt, een verre voorouder misschien…

Annerieke vindt er zowaar eentje: E.S. Dekker, die in 1902 gesneuveld is. ‘Een moedig geslacht’, lacht zij. Mijn eigen familienaam komt nergens op voor, wel ene K. van Zutphen (E.F.) die hier in 1892 omkwam. ‘Mijn familie is erg vredelievend’, voer ik ter verdediging aan. Terwijl ik toch zeker weet dat mijn grootvader rond de Tweede Wereldoorlog in de wateren rond Indonesie op een onderzeeboot zat…

Maar goed. Andere namen die we zoal op de graven aantreffen zijn J.W.C. Vuijk (1e luit., 1896), en de in 1876 bij Lamboeroe omgekomen A.J. Hoven (2e luit.) en H.J. Jonker (kap.).

Bovenaan de toegangspoort staat de tekst: ‘Aan onze kameraden gevallen op het veld van eer’. Meteen links een grote plaquette met de tekst: ‘In memoriam Generaal Majoor J.H.R. Kohler, gesneuveld 14 april 183’. Moet een zeer vooraanstaand militair zijn geweest. Nog eervoller misschien is het graf van Johannes Ludovicius Jakobus Hubertus Pel, Generaal Majoor en Militair en Civiel Bevelhebber. Hij werd geboren in Maastricht en stierf op 53-jarige leeftijd in Atjeh.

We lopen verder langs wat paden met graven. Paden met namen als ‘Helden Laan’, ‘Majoor Campioni Laan’ en ‘Kapt. Webb Laan’. Hier vlakbij ligt Sergeant A.M. Stevens. Hij sneuvelde op 18 augustus 1881 bij de ' nachtelijke overvalling van den veekraal bij Longbattamsigit'. Er liggen trouwens niet alleen strijders begraven, maar ook kinderen van militairen.

Wat opvalt is dat alles er keurig uitziet. Onze gids had al eerder gezegd dat dit Kherkhof, dat na de tsunami ook onder water stond, als een van de eerste plekken werd opgeknapt. Eerbied voor de Nederlandse onderdrukker van weleer? Of trots op het feit dat die Nederlanders werden verslagen? Niemand die het met zekerheid weet. We verlaten het Kherkhof na een half uur. Tussen de luide gebedsgezangen door, naast de begraafplaats, horen we harde muziek van de Backstreet Boys.

Het contrast met ons reisdoel kan niet groter zijn. Weeshuis Atjeh in het dorpje Lamhasan, waar we gistermiddag warm afscheid namen van alle weeskinderen die daar een thuis hebben gevonden. Een eigen plek waar ze goed worden begeleid en met liefde opgevangen. Waar ibu Yalaela rustig op een bankje tegen de muur zit voor te lezen aan een weeskind.

En waar de weeskinderen die hun hele hebben en houden verloren door die onwaarschijnlijke natuurramp van amper 2,5 jaar geleden nieuwe levensvreugd hebben gevonden. Blijdschap die lang niet altijd getoond wordt, maar die des te mooier is wanneer het wel gebeurt.

Wij hebben dat van heel dichtbij een week lang mogen ervaren. Erg leerzaam. En ja, we voelen ons echt zeer bevoorrecht en hopen dat zij de kans krijgen op een goede toekomst. Onze gift gaat binnenkort de deur uit. Daar kan de Stichting Weeshuis Atjeh van Leon Burger, Bianca Smolders en Laia Reedijk van op aan.

Wij bevelen de website www.weeshuisatjeh.nl daarom ook van harte aan!